روسری گلونی زمینه سرمه ای

توضیحات

فروشگاه گُلوَنی: گُلوَنی به صورت روسری، به‌روز همان سربند معروف زنان لر است که به دور سر می‌بندند.

روسری گلونی زمینه سرمه ای

گُلوَنی (Golvani) نوعی سربند مخصوص پوشش مردم لرستان و استان‌های لرنشین و همجوار این مناطق است.

علیمردان عسکری عالم در کتاب ادبیات شفاهی قوم لُر، گُلوَنی را دستمال بزرگ ابریشمی و رنگارنگی می‌داند که ویژه سربند زنان جوان و دختران لُرستانی است.

گاهی مردان هم از آن به عنوان سربند استفاده می‌کنند و آن را دور کلاه نمدی می‌پیچند. کَت و گلونی به همراه شال و ستره از لباس‌های سنتی و محلی لرستان است.

در کتاب لُرها هم، به جوه یا جوما اشاره شده است و گفته شده که زنان لُر، جامه‌ای بلند می‌پوشند به نام جوه یا جوما که روی آن پیراهنی چاک‌دار و چین‌دار قرار می‌گیرد.

آنان سربندی دستار مانند دارند که موها را با آن می‌پوشانند. پوشاک زنان لُر شاد و روشن است و با مهره‌های شیشه‌ای، سکه‌ها و منجوق‌ها تزئین می‌شود.

سعید شادابی در کتاب خود به نام فرهنگ مردم لرستان در بخش مربوط به لباس عروس و پوشش زنان عشایر به سرون ( Sarvan) یا سربند اشاره کرده است که همان حجاب و پوشش موهای سر و گیسوان عروس به وسیله چارقدهای ظریف و نازک گلدار ابریشمی در رنگ‌های مختلف است.

این پوشش به نحو خاصی است زیرا سر عروس را با چند تخته از این چارقدها می‌پوشانند و دنباله آنها را از پشت سر آویزان می‌کنند.

همـــانجا توضیح داده شده است که گلونی همان سرون های رنگی هستند و چارقدهای ساده و بزرگتر که حاشیه‌های رنگی دارد و ریشه‌دار هستند کت (Kat) نام دارد.

در گزارش مردم نگاری شهرستان الشتر آمده است که زنان مسن گُلوَنی‌های سیاه به سر می‌کرده‌اند و زنان جوان رنگ های سبز، قرمز، نارنجی، آبی و … را به سر می‌بستند.

رشیدی مفرد در گزارش مردم نگاری دورود در بخش سرپوش زنان به “چار گلونی” اشاره می‌کند و می‌نویسد که چارگلونی عبارت است از چهار عدد روسری ابریشمی چهار گوش به ضلع تقریبی ۵ر۱ متر و با رنگ زمیــــنه مشکی و حاشیه‌های قرمز، آبی و سبز که زنان مسن و جا افتاده آنها را به هم می‌دوختند و روی سر می‌بستند.

لازم به ذکر است که به شکل کلی بستن سرپوش های فوق بر روی سر، سرون sarvanیا ساوه sâwa می‌گویند.

روسری گلونی زمینه سرمه ای

تاریخچه گلونی

شال گلونی زمینه مشکی و رنگ‌‌بندی متفاوت

این سربند در گذشته در لباس مردان هم به کار می‌رفت و به طور کلی گفته می‌شود که سربند و دستار «پوششی با سه هزار سال قدمت» است و از زمان مادها و هخامنشیان در لباس مردان و زنان ایرانی استفاده می‌شد.

به گفته عطا حسن پور، باستان‌شناس، « براساس شواهد و نوشته‌های تاریخی، سربند از اجزای لباس‌های ایرانی همه ایرانیان، وابسته به آن و جدایی ناپذیر است.

دیاکونوف روسی در کتاب تاریخ ماد، پوشش ایرانی را توصیف می‌کند و سربند را در مورد زن و مرد ایرانی، هر دو به کار می‌برد.

وجود دستاری به دور سر در نقش برجسته‌های تاریخی تایید می‌شود. در دوران میلادی و حتی پیش از مادها هم زنان و هم مردان دستار یا همان سربند بر سر دارند.

در سالنامه‌های آشوریان نیز می‌بینیم که این دستار هم بر سر زنان و هم بر سر مردان وجود دارد و در توصیف اقوام زاگرس، آشوریان، عیلامی‌ها و مادها از این سربند یاد مـــی‌شود و در میان نقش برجسته‌های به جامانده این سربند به وضوح دیده می‌شود.»

گلونی در مفرغ لرستان

در همان مصاحبه عطا حسن پور می‌گوید: «مثلاً در حفاری گورستان عصر آهن (سه هزار ساله) باباجیلان در غرب شهرستان دلفان، دامنه کوه سرکشتی انگشتر مفرغی به دست آمد که به جای نگین آن، نقشی وجود داشت.

این نقش‌کنده، نقش یک انسان با دو بال است که از دل خورشید بیرون می‌آید.

این نماد را در فرهنگ پیش از تاریخ، با عنوان فَروَهَر یا همان «انسان خدای‌گونه» می‌شناسیم. این نماد شکلی روحانی دارد و لباس بر تن دارد.

با نمادشناسی انجام شده روی اندام این نقش، کفش مادی، شلوار مادی و باشلوق مادی یعنی سربندی که مانند کلاه دور سر قرار می‌گیرد مشخص شده‌اند.

این سربند همچون مقنعه‌های امروزی گوش،گردن و سینه را می‌پوشاند. روی این باشلوق مادی، کلاهی قرار دارد و دور کلاه دستاری شبیه گلونی های امروزی قرار گرفته است.

این نماد یکی از قدیمی‌ترین نمادها در لرستان به شمار می‌آید و در مجــموع مرد را با جنبه الوهیت او و دستاری به سر آن هم شبیه گلونی نشان می‌دهد.

همچنین چندین نمونه مفرغ‌های دیگر در لرستان به دست آمده است که تصاویر مرد و همچنین زن را با سربند و دستار نشان می‌دهد و بیشتر مورخان در توصیف هایشان از پوشش اقوام ایرانی به این دستار یا همان سربند اشاره واضح و مشخص داشته‌اند.

در دوره‌های متاخر نیز کاربرد گُلوَنی شکل رایج‌تری پیدا می‌کند و به عنوان مثال در در دوره قاجار در عکس‌های گرفته شده مردان با پوشش گُلوَنی دیده می‌شوند.

مردان گلونی را دور «شو کلاو» یا همان کلاه مرسوم در منطقه لرستان می‌بستند و به گاه مهمانی یا جنگ، به منظور تزیین یا نگهدارنده کلاه از آن استفاده می‌کرده‌اند.

در نقش آناهیتا بر روی یک پلاک گچبری در محوطه برزقباله لرستان، آناهیتا درست مانند زنان لر، سربندی به دور سر بسته است و گیسوان بافته و طناب پیچش از زیـــــر آن هویداست.

همچنین در دوران ساسانی نمونه‌ای از سربند دیده می‌شود که بسیار شبیه گلونی امروزی لرستان است.» در گزارش مردم نگاری خرم آباد نیز به پوشیدن گلونی توسط مردان هم اشاره شده است و از آن به صورت سرپوشی از جنس ابریشم یاد شده که مردان در مراسم شادی و سرور روی کلاه نمدی به دور سر میپیچیدند.

پایان پیام

توضیحات تکمیلی

ابعاد	150 × 150 cm
روسری گلونی زمینه سرمه ای	روسری گلونی زمینه سرمه ای